Geronimo ve Bir Amerikan Efsanesi Filmi
Geronimo ya da yerel dildeki adı Goyaale (esneyen adam ) kızıldereli lideri.Beyazlara karşı mücadele den son kızıldereli kahraman.
Kızılderelileri,oturan boğa,büyük şef,geronimo gibi kızıldereliler ile özdeşleşmiş insanları çoğunuz duymuştur.Ama ne yazık ki sadece isim olarak biliyoruz.Tarihlerini,soylarını,savaşlarını ve akıbetlerini çoğu insan bilmiyor.Bu yazımda kızılderelilerin tarihsel sürecini anlaşılabilir ve çok kısa bir şekilde anlatıp,geronimo kızıldereli liderini ve onun hakkında sinemaya uyarlayan Geronimo:An American Legend filmini açıklayacağım.
Bilindiği gibi Amerika kıtası Kristof Kolomb tarafından 1492'de keşfedilmiştir.Osmanlının İstanbul'u alması ile Amerikanın keşfi arasında az bir zaman vardır.Şimdi neden bunu dedim söyleyim.Şöyle bir bağlantı var.Osmanlı İstanbul'u aldığında ve yayılmaya başladığında Avrupalıların Hindistan ticaret yolunu kesti.Avrupalılar'da Afrika kıtasınının altını dolaşmanın çok zahmetli olduğunu bildikleri için yeni yollar aradılar.Bildiğiniz gibi o zamanlar Hindistan çok zengin bir yer.Amerika böyle keşfedilir ve Amerika'yı keşfettiklerinde ise oranın yerlilerini Hintli zannnetmişlerdir.
Kristof Kolomb öncesi Amerika'da birkaç uygarlık dışında çoğunlukla kabileler vardı.
Kuzey Amerika; Apache,Comanche,Sioux,Cherokee,Cheyenne kabileleri.Uygarlıklar yok.
Güney Amerika; burada daha farklı.Mayalar,Aztekler,İnkalar,Toltekler gibi uygarlıklar var.Güney Amerika'ya göre daha gelişmiş diyebiliriz.
Kolomb 1492 yılında Amerika'yı keşfeder.San Salvador bölgesine çıkıyor.Orada ki yerlileri Hintliler zannediyor.
Ve tabiri caizse 1492'den 1886'ya kadar 394 sene boyunca beyaz ırk ve kızıldereliler arasında muharebeler başlar.
1493 yıllarında Avrupalılar Amerikaya gelmeye başlar.Taino kızılderelileri aynı yıllarda Kristof Kolomb askerleri tarafından katledilir.1530 yıllarına kadar yerlilerin mallarına,hayvanlarına ve ürünlerine el koyuluyor.Esir aldıklarını çalıştırıyorlardı.
Meksikaya gelen Papaz Motolinia,Pascual De Andagoya ve yazar Bartolome de las Casas kızılderelilere yapılan vahşetleri,katliamları sürekli belirtmişlerdir.Çocukları ve kadınları vahşice öldürdüklerini,eğlence olsun diye burunlarını,ellerini kestiklerini söylemişlerdir.
Geldiklerinden sonra 40 yıl boyunca tahminen 15 milyon kızıldereli öldürüldüğü tahmin ediliyor.
1637 yılında New England'da ilk büyük soykırım olmuştur.Pequot kızılderelileri yok edildi.Kızıldereliler hayvan muamelesi görüyorlardı.1643 yılında ise Hollandalılar Algonquin kızılderelilerini katletmişlerdir.
1750 yılına kadar savaşlar,direnişler ve katliamlar devam etmiştir.
1750 yılına geldiğimizde sömürgecilerin kolonisi 13'ü bulmuş nüfus ise 2 milyonu aşmıştı.
1776 yılında Amerikan bağımsızlık bildirisi yayınlanarak Amerika'nın kurulma adımları atılmıştır.1787 yılında ise ABD kurulmuştur.George Washington tarafından.1779 yılında ise katliamlar Washington tarafından onaylı bir şekilde devam etmiştir.
George Washington'a göre kızıldereliler ;beyazlar tarafından toplu kıyımlardan başka bir şey hak etmeyen vahşi hayvanlardı.
1813 yılında Alabama eyaletinde Creeklere karşı çıkan savaşta iki tarafta ağır kayıplar verdi.
1830 yılında çok önemli yasa çıktı.Kızıldereli tehcir yasası.Buna göre Doğu'daki bütün kabileler yurtlarını bırakıcak ve Batı'daki onlara ayrılmış bölgelere göndereliceklerdi.
Öylede olmuştur.Toplama bölgelerine sürülmüşlerdir.1832 yılında Kara Şahin savaşı olmuştur.Soux ve Foux kabileleri 1804 yılında çıkarılan antlaşmadan ötürü ellerinden toprakları alındığı için ayaklandı.İlk savaşı kızıldereliler kazansada ikinci savaşı Amerikan ordusu kazanmıştır.Kızıldereliler çok ağır yenilgi almışlardır.
1838 yılında tehcir yasası yüzünden gözyaşı yolu olarak bilinen sürgün yolunda birçok kızıldereli ölmüştür.8000 civarında Cherekoo kabilesinden kızıldereli ölmüştür.Hastalık,açlıktan ölmüşlerdir.
Burda çok ayrı bir noktaya değineyim.Sürgüne yollanan kızılderelilere yardım olarak battaniyeler gönderilmiştir.Bu battaniyelere çiçek mikrobu bulaştırııp çok sayıda insanın ölmesi sağlanmıştı.İlk biyolojik silah böyle kullanıldığı öne sürülmüştür.
1850 yılında kızılderelilerin elinde kalan 4 bölgede alınıyor ve yeni eyaletler oluşturuluyor.
1861 Kuzeyliler ve Güneyliler Amerika iç savaşından 1886 Geronimo'nun teslim olmasına kadar sürekli katliamlar,direnişler ve savaşlar olmuştur.1881'de Oturan Boğa teslim olmuştur.1871 yılında Texas'da yaban sığırları bölgesinde'ki savaşlar 4 yıl sürüyor ve birçok kabile reisi yakalanıyor.
1493-1886 yıllarını kısa bir şekilde özet geçtim.Şimdi yine kısa bir şekilde Geronimo'yu anlatarak filmimize geçelim.
6 Mart 1958'de Meksikalılar Jose Maria Carrasco önderliğinde apaçi kabilelerine saldırmıştır.Geronimo'nun karısı,çocukları ve akrabaları katledilmiştir.Kabilenin erkekleri takas için kasabada olduklarından saldırıda evlerinde yokturlar.
19.Yüzyılın en büyük kızıldereli şeflerinden Mangas Colaradas Geronimo'ya intikam için izin verir.Yerel güçlerle Meksikalılara saldırırlar.
Geronimo sürekli Amerikalılar ile savaşmıştır.1858 ve 1886 yılında sayıca az oldukları Amerika ve Meksikalılara karşı başarılı bir şekilde savaşmıştır.
1886 yılında Amerikan ordusu geronimoyu ölü veya diri olarak ele geçirmek istiyorlardı.Yüzbaşı Henry Lawton ordunun başındadır.Ekipte bulunan Gatewood apaçi dilini bilmesi ve geleneklerinden haberdar olmasından dolayı arabuluculuk yapar ve 4 Eylül 1886 yılında Geronimo teslim olur.
Bir kaç kere teslim olan geronimo sürekli kaçmıştır.Askeri zekası çok iyidir.Kaktüslere kıyafet giydirip orduyu oyalaması,bir grup kızıldereliyi köle taciri kılığına sokup tüfekleri taşıttırması gibi bir sürü olayları vardır.Çok acımasızdır.Köyleri basıp çoluk çocuk yaşlı kadın demeden katledip tecavüz etmişlerdir.
Son olarak ismi de;ailesini katleden Meksikalılara olan savaştan gelir.Meksikalı askerlerin attığı St.Jerome çığlıkların'dan dolayı bu isim gelmiştir.
Yapım :ABD
Sene :1993
Tür:Tarih,Western,Dram,Suç
Süre:115 Dakika
Yönetmen : Walter Hill
Oyuncular : Robert Duvall,Gene Hackman,Jason Patrick,Matt Damon,Stephen Machattie,Wes Studi,John Finn
Yerli halkın nasıl küçümsendiğini göreceksiniz.Geronimo karakteri çok güzel canlandırılmıştır.Çok başarılı bir kadro karşınıza çıkacaktır.Film doyurucu ve asla zaman kaybı değildir.
Gene Hackman oldukça abartısız ve yavaşdır.Matt Damon ise karşınıza çiçeği burnunda bir aktör olarak çıkacak.Çocuksu,masum birini oynamıştır.Wategood'u oynayan ise Jason Patrick'dir.Ve bana göre en iyi iş çıkaran filmde o'dur.Harika bir oyunculuk sergilemiştir.
Yüksek bütçeli bir filmdir ama ne yazık ki gişede istediğini alamadı.Beklentilerimi kat ve kat üstünü karşılayan bir filmdi.Özellikle Jason Patrick ve geronimo'yu canlandıran Wes Studi ön plandaydı.
Özetle;tarih filmlerini sevenler,kızılderelileri,hayatlarını ve mücadelelerini merak edenler filmi kesinlikle izlesin.Western tarzını sevenler içinde kaçırılmaz bir film.Beklentilerin üstünde bir film.Doğa manzaraları,savaş sahneleri,oyunculuklar,kostüm,müzik gibi çeşitli kategorilerde kesinlikle iyi bir puan almıştır.
Kesinlikle kaçırmayın.....
İYİ SEYİRLER.
Geronimo ve Bir Amerikan Efsanesi Filmi
Reviewed by asa
on
05:05
Rating:
Reviewed by asa
on
05:05
Rating:
Hiç yorum yok: